روش‌های تامین مالی نوسازی مسکن در بافت‌های فرسوده شهری – نمونه تهران

چکیده مقاله

بخشهایی از شهرها در فرایند تطور خود، به دلایل مختلف  اقتصادی و اجتماعی از جریان نوسازی خارج می‌شوند. در این مناطق ، اغلب،  طبقات کم‌درآمد ساکن شده و یا مالکان‌ ساکن در سایر نواحی این بخشها ،  نیز  تمایلی به نوسازی بناهای خود نشان نمی دهند.این نواحی که به تدریج تبدیل به محلی برای ایجاد آسیب های اجتماعی شده و در مقابل بلایای طبیعی آسیب پذیر می شوند در ساز و کار های موجود قابلیت نوسازی ندارند ،  لذا  دولت ها و شهرداریها با تشخیص معضل مذکور ، حمایت‌هایی همچون تسهیلات یارانه و بخشودگیهای عوارضی را برای ایجاد جریان نوسازی در این  نواحی اجرا می‌کند. اما محدودیت منابع دولتی و عمومی و عدم تمایل بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در این نواحی ، در کنار محدودیتهای ساختاری، اثربخشی حمایتها را کم  و منابع مالی مورد نیاز برای نوسازی در این نواحی را محدود می‌کند.

مسکن بخش عمده بافتهای فرسوده را به خود اختصاص داده است. موضوع این مطالعه بررسی روشهای مرسوم تامین مالی ساخت مسکن در بافتهای فرسوده تهران و کاوش برای یافتن روش، یا روشهای مناسب تامین مالی در وضع موجود و آینده نزدیک، با مشارکت کلیه گروه‌ها درگیر در این خصوص (سازندگان، تامین‌کنندگان اعتبار و سیاست گذاران و برنامه ریزان بافتهای فرسوده) بوده است.

روش اصلی تحقیق در این مطالعه کیفی و متکی بر مصاحبه های عمیق با استفاده از نظریه بنیادی بوده است ضمن آنکه از روشهای کمی در بخش اول  مطالعه برای تعیین وضعیت موجود روشهای تامین مالی مسکن در بافتهای فرسوده و از مطالعات اسنادی در بررسی تجارب نوین تامین مالی مسکن در کشور و تجارب کشورهای نمونه (کره جنوبی ، ترکیه ، چین و مالزی) در تامین مالی نوسازی بافتها استفاده شده است.

نتایج مطالعه نشان می دهد که گروه‌های مرجع در خصوص مناسب بودن  شش روش‌ تامین مالی  در وضع موجود و آینده نزدیک برای تامین مالی نوسازی مسکن در بافتهای فرسوده توافق دارند.