بازنمایی دین در سینمای ایران: تحلیل محتوای کیفی فیلم سینمایی طلا و مس

چکیده مقاله

از زمان پیدایش سینما، دین همواره یکی از موضوع‌های اصلی و محوری آن بوده است. اگرچه بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند چیزی به نام سینمای دینی وجود ندارد، مظاهر دین‌داری را در کنش‌مندی، شخصیت‌پردازی قصه و رفتار شخصیت‌ها نمی‌توان انکار کرد؛ زیرا به اعتقاد بسیاری، سینما آیینه جامعه است و واقعیت‌های اجتماعی را منعکس می‌کند. دین نیز به دلیل حضور قدرتمندش در ساحت‌های مختلف زندگی اجتماعی و فردی، بر آثار تولید شده در این گستره اثر زیادی گذاشته است. شیوه نگرش انسان به جهان هستی، اخلاق، منشا جهان، اعتقادات و نگرش‌های افراد انسانی، زندگی بزرگان دین و... که به خودی خود در دین ریشه دارند، همواره از موضوع‌های مورد توجه سینما بوده و حجم بسیار زیادی از فیلم‌های تولید شده را به خود اختصاص داده‌اند. توجه به دین، در سینمای ایران از یک سو، به دلیل بافت مذهبی جامعه ایران و حضور قدرتمند دین به عنوان مرجع رفتار فردی و اجتماعی و از سوی دیگر، به سبب وقوع انقلاب اسلامی و پررنگ شدن نقش دین در جامعه موجب شده است که نشانه‌های دین‌داری و مظاهر دین‌ورزی نمود بارزی در آثار سینمایی داشته باشد و حجم بزرگی از آثار تولید شده، به این مسئله اختصاص یابد. در این مقاله تلاش شده است با استفاده از روش تحلیل کیفی، مهم‌ترین مضامین دینی که در فیلم «طلا و مس» بازنمایی شده است، بررسی و تحلیل شوند. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد گذشت و فداکاری، ساده‌زیستی و دوری از تجمل، قناعت، تزکیه نفس، توجه به زندگی دیگر افراد هم‌ردیف با خود در جامعه، امتحان شدن بندگان به خواست خدا در مراحل مختلف زندگی و... از مضامین اصلی و محوری این فیلم هستند.