بررسی تطبیقی نگرش دانشجویان و طلاب به مفهوم آزادی

چکیده:

این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی نگرش دانشجویان و طلاب به مفهوم آزادی انجام شده است.آزادی یکی از مفاهیم مهم در فلسفه سیاسی و نیز یکی از مطالبات اساسی مردم ایران در طول مبارزات سیاسی یک سده اخیر بوده است به همین دلیل مناقشات فکری و سیاسی مهمی با محوریت این مفهوم و مطالبه آن در جامعه صورت گرفته است.از سوی دیگر طلاب علوم دینی و دانشجویان نماینده و نماد دو طیف مهم و تاثیر گذار در تاریخ معاصر ایران یعنی سنت گرایان و نو گرایان بوده اند.این دو قشر اجتماعی در جامعه امروز ایران نیز به عنوان دو گروه مرجع اجتماعی به شمار میروند و دامنه و عمق تاثیرگذاری این دو گروه بسیاری از وجوه و شئون زندگی افراد جامعه را در بر میگیرد. برهمین اساس این پژوهش به بررسی تطبیقی نگرش این دو قشر به مفهوم آزادی و ابعاد مختلف فکری،سیاسی و اجتماعی آن پرداخته است.مبانی نظری این تحقیق تلفیقی از نگرش مکاتب مختلف به مقوله آزادی است و در مدل نهایی پژوهش، متاثر از مکاتب فکری لیبرالیسم، رئالیسم، اگزیستانسیالیسم و اسلام وآراء اندیشمندانی چون آیزیا برلین، هایدگر، منتسکیو، استورات میل و اندیشمندان اسلامی، مولفه هایی چون منشاء آزادی، ضرورت آزادی ، چرایی و چگونگی تحدید و تعیین حدود و ثغور آزادی در ابعاد پنجگانه اندیشه، عقیده، بیان، سیاسی و اجتماعی مد نطر قرار گرفته است. در این تحقیق از روش پیمایش و ابزار پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده و با توجه به جامعه آماری، تعداد480 نفراز دانشجویان دانشگاه تهران و طلاب حوزه علمیه قم به عنوان نمونه آماری پژوهش انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند.یافته های پژوهش حاکی از آن است که رابطه معنی داری بین محل تحصیل و نگرش به مفهوم آزادی و مولفه های آن در میان دو طیف طلبه و دانشجو وجود دارد ، با این تفاوت که گرایش دانشجویان به آزادی و مولفه های آن بیشتر است. در مجموع می توان گفت که طلاب گرایشی فضیلت مدارانه مبتنی بر موهبت بودن آزادی با امکان تحدید آن به جهت حراست از ارزش های دینی و اخلاق دارند و در مقابل نگرش دانشجویان به آزادی در موضع انسان گرایانه مبتنی بر حق انگاری آزادی و مولفه های آن برای انسان بوده ، آن را ضروری یافته و تحدید آن تابع شرایط خاص و دشواری می باشد.

کلیدواژه‌ها: آزادی اندیشه، آزادی عقیده، آزادی بیان، آزادیهای سیاسی، آزادیهای اجتماعی، طلاب علوم دینی، دانشجویان، ایران