سبک زندگی نسلها و همه گیری کرونا، تغییرات و پیامدها (با تاکید بر گذران فراغت)

چکیده مقاله

فراغت با ویژگی های انتخابی و آزادانه بودن مهمترین بستر تجلی سبک زندگی است. گروه‌های مختلف نسلی دارای الگوهای متفاوتی از گذران فراغت هستند. مواجهه «نسلها» با همه‌گیری کرونا و شدت تغییرات سبک زندگی و پیامدهای منتج از آن به دلایل مختلف، متفاوت است. هدف اصلی مقاله حاضر بررسی تغییرات گذران فراغت به عنوان شاخص سبک زندگی در سه نسل جوان، میانسال و سالمند قبل و در حین همه‌گیری کرونا و احصای پیامدهای آن است. روش آمیخته (کمی و کیفی) در این مطالعه استفاده شد. جامعه آماری در روش پیمایش کلیه شهروندان شهر تهران هستند که بر اساس فرمول کوکران تعداد 390 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته مصاحبه شدند. از روش کیفی پانل خبرگان برای احصا پیامدهای تغییر فراغت نسلها بهره گرفته شد. سه الگوی فراغتی سنتی، مذهبی و مدرن در نسلهای جوان و میانسال و سالمند احصا گردید. الگوی فراغت سنتی در همه نسل‌ها با شدت متفاوت کاهش داشته و الگوی فراغت مدرن با شدت متفاوت در همه نسل‌ها افزایش داشته است. در نسل سالمند بیشترین کاهش الگوی فراغت سنتی  در حین پاندمی رخ داده و در نسل جوان شاهد افزایش الگوی فراغت مدرن در این زمان هستیم. الگوی فراغت مذهبی نیز در دوران پاندمی افزایش محدودی در جوانان و میان‌سالان داشته ولی در بین سالمندان این فراغت در حد محدودی با کاهش مواجه شده است. کرونا شدت روند موجود فردی شدن را افزایش داده و آن را تسهیل نمود. پیامدهای مرتبط با فراغت کرونا، عادت به تنهایی و تنهاتر شدن خانواده و فرد ایرانی بالاخص سالمندان، تضعیف بسترهای انتقال و درونی سازی ارزشهای بین نسلی و درون نسلی، و تمایل بیشتر به فراغتهای فردی و رسانه محور است.