بررسی توسعه یافتگی کارست بر رفتار هیدروژئولوژیکی چشمه های کارستی استان کرمانشاه

چکیده مقاله

آبخوان­های کارستی از منابع مهم آب زیرزمینی در استان کرمانشاه به‌شمار می‌روند. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تأثیر توسعه‌یافتگی آبخوان­های کارستی بر ویژگی­های هیدرولوژیکی چشمه­های کارستی صورت گرفته است. مناطق بررسی‌شده در این تحقیق، دو آبخوان کارستی بیستون-پرآو و کوه پاطاق در استان کرمانشاه است. در منطقة بیستون-پرآو از آمار چشمه­های بیستون، برکه و گزنهله، و در منطقة پاطاق از آمار چشمة قره­بلاغ استفاده شد. برای اجرای این پژوهش از آمار ماهانة بارش و آبدهی چشمه‌ها در طی یک دورة بیست‌ساله استفاده شد. برای تعیین توسعه­یافتگی یا عدم توسعه‌یافتگی آبخوان­ها، ضریب فرود، حجم ذخیرة دینامیک و مساحت حوضة آبگیر برای هر یک از چشمه­ها محاسبه شد. نتایج محاسبة حجم ذخیرة دینامیک نشان داد که حجم ذخیرۀ چشمة قره‌بلاغ در منطقة پاطاق 3/29 میلیون متر مکعب است که از حجم ذخیرۀ چشمه­های بیستون، برکه و گزنهله (به‌ترتیب 55/0، 2/2 و 3/1 میلیون متر مکعب) در منطقة بیستون-پرآو بیشتر است که نشان‌دهندۀ توسعه‌یافتگی بیشتر منطقة بیستون-پرآو نسبت به منطقة پاطاق است. براساس نتایج این تحقیق، واکنش هیدرولوژیکی آبخوان منطقة بیستون-پرآو به‌عنوان یک کارست توسعه‌یافته، سریع­تر و شدیدتر از آبخوان منطقة پاطاق است.