روند تغییرات بارش و دما در مقیاس های زمانی مختلف در حوزة آبخیز کرخه

چکیده مقاله

بارش و دما از مولفه های اصلی اقلیم هستند که تغییرات آن ها می تواند ساختار آب و هوایی هر منطقه را دگرگون سازد. مطالعه تغییرات این دو مولفه, اطلاعات پایه مورد نیاز در ارزیابی فراوانی و شدت وقوع فرآیندهای حدی اقلیمی و هیدرولوژیکی را فراهم می نماید. در همین راستا, پژوهش حاضر به بررسی تغییرات زمانی بارش و دما در مقیاس های زمانی مختلف در حوزه آبخیز کرخه واقع در غرب کشور ایران پرداخته شده است. به این منظور, ابتدا همگنی و صحت سنجی داده ها, شش ایستگاه سینوپتیک دارای دوره آماری 1389-1359 (2010-1980) انتخاب شد. سپس, روند تغییرات سری های زمانی متغیرهای بارش و دما با استفاده از آزمون آماری من-کندال و تخمین گر سن ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تغییرات بارش در اکثر ایستگاه های مطالعاتی کاهشی و بدون روند معنا دار بوده و در تعداد محدودی از ایستگاه ها دارای روند کاهشی معنا دار است که عموما مربوط به ما ه های سرد سال (0/09-و 0/07-در ایستگاه های خرم آباد و سنندج در فوریه) می شود. بیش ترین تغییرات روند بارش در سری های زمانی سالانه (0/02-در ایستگاه سنندج) مشاهده شد. به این ترتیب که در اغلب ایستگاه ها, روند کاهشی معنا داری در بارش مشاهده شد. در تمام سری های زمانی مورد بررسی, دماهای کمینه و بیشینه در اکثر ایستگاه ها دارای روند افزایشی است. میزان این روند افزایشی در دمای کمینه بیش تر (شیب تغییرات 2/77 و 2/75 به ترتیب در ایستگاه های سنندج و اهواز) است.