بررسی قارچ¬های رشته¬ای و مخمرها در خاک مزارع آلوده زعفران با علائم پوسیدگی بنه، تربت حیدریه، ایران

چکیده مقاله

 قارچ­ها یکی از متنوع­ترین میکروارگانیسم­های موجود در خاک می­باشند. میکروارگانیسم­های خاکزی بیماری­زا با کاهش کمیت و کیفیت محصول، می­توانند منجر به خسارات بسیاری در طیف وسیعی از محصولات زراعی شوند. زعفران یک گیاه بومی ایران بوده که ازکلاله‌های خشک گل‌های Crocus sativus به دست می‌آید و کاربردهای زیادی در صنایع غذایی و دارویی دارد. با توجه به اهمیت بررسی اکوسیستم رشد این گیاه، در این پژوهش، قارچ­های رشته­ای و مخمرهای موجود در خاک مزارع آلوده به پوسیدگی بنه زعفران، به منظور بررسی بیماری­زایی آن­ها در این گیاه مورد مطالعه قرار گرفتند. در این تحقیق، پنج نمونه مختلف­ از خاک مزارع آلوده زعفران که دارای علائم پوسیدگی بنه در گیاه بودند از منطقه تربت حیدریه، ایران جمع­آوری شده و به آزمایشگاه منتقل شدند. در مرحله بعد، جداسازی و خالص­سازی قارچ­های رشته­ای و مخمرها از نمونه­ها انجام گرفت. خالص­سازی قارچ­های رشته­ای با استفاده از روش برداشتن نوک ریسه بر روی محیط کشت سیب­زمینی-دکستروز-آگار (PDA) و خالص­سازی مخمرها به روش کشت خطی بر روی محیط کشت عصاره مخمر-پپتون-دکستروز-آگار (YEPDA) انجام شد. سپس استخراج DNA از جدایه­ها صورت گرفت و شناسایی مولکولی آن­ها به روش واکنش PCR، بر طبق پرایمرهای ناحیه ITS (ITS4-ITS1) برای قارچ­های رشته­ای و پرایمرهای بخشی از ناحیه LSU (NL4-NL1) برای مخمرها انجام گرفت. در این تحقیق، در نهایت تعداد شانزده قارچ رشته­ای و چهار نمونه مخمر جداسازی شد. شناسایی مولکولی آن­ها نشان داد که قارچ­های رشته­ای به جنس­های Penicillium (75/43 درصد)،  Absidia(75/18 درصد)، Mucor (75/18 درصد)، Rhizopus (5/12 درصد) و Aspergillus (25/6 درصد) تعلق داشته و مخمرها متعلق به جنس­های  Candida (50 درصد)، Ogataea (25 درصد) وBlastobotrys  (25 درصد) بودند. نتایج این تحقیق نشان می­دهد که فراوانی قارچ­های رشته­ای از نظر تعداد و جنس در مقایسه با مخمرها در خاک مزارع آلوده زعفران با علائم پوسیدگی بنه در گیاه بیش­تر می­باشد و در بین قارچ­های رشته­ای Penicillium فراوانی بیش­تری در خاک مزارع آلوده این گیاه دارد. مطالعات تکمیلی و انجام آزمایش­های بیماری­زایی می­تواند تعیین کند کدامیک از قارچ­های رشته­ای و مخمرهای جدا شده می­توانند موجب ایجاد بیماری پوسیدگی بنه و کاهش عملکرد در گیاه زعفران شوند. این داده­ها در اتخاذ استراتژی­های کنترل این بیماری­ به کارشناسان و کشاورزان کمک شایانی خواهد کرد.