سقط جنین به ‏دلیل حرج مادر، در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت

چکیده مقاله

نخستین‏بار در ماده ‏واحدة قانون سقط درمانی مصوب 1384، سقط جنین به ‏دلیل «بیماری جنین که به علت عقب‏افتادگی یا ناقص‌الخلقه بودن، موجب حرج مادر است»، با شرایطی تجویز شد. با تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در سال 1400 و نَسخِ آن ماده‏واحده، سقطِ حرجی، از انحصار بیماری یا نقصِ جنین خارج گشته و به ‏طور کلی «مشقت‏ شدیدِ غیر قابل تحمل برای مادر»، جایگزین آن شده است. این دگرگونی، جهشی بزرگ در مسیر قانون‌گذاری ایران محسوب می‏شود و نیازمند تحلیل و بررسی است. هدف این مقاله، تجزیه و تبیین شرایط، معیارها، آثار و کارآمدیِ سقطِ حرجی در قانونِ جدید است و روش آن، توصیفی و تحلیلی است. به عنوان نتیجه، به ‏نظر می‏رسد که نخست، انحصار سقط حرجی در بیماری یا نقص جنین، در قانون پیشین، منطقاً قابل توجیه نبود. دوم اینکه در برخی موارد، حرج‏های اجتماعی و روانی (نه جسمی) ناشی از بارداری، شدت و تأثیری به‏ مراتب بیش از بیماری‏ها و نواقص جنین دارند. سوم اینکه هر ناخرسندی و عذری را نباید مصداق حرجِ مادر پنداشت؛ بلکه تعریف و معیار و مصادیق حرج، باید به ‏دقت تبیین شود. چهارم اینکه آیین دادرسی ویژة قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، ضامن رسیدگی دقیق و همه‏جانبه به موضوع است.