بررسی مقایسه‌ای اثرات دارویی گیاه پنج‌انگشت در طب ایرانی و مطالعات رایج

چکیده مقاله

پنج‌انگشت یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی است که نقش مهمی در سلامت افراد، خصوصاً سلامت بانوان دارد. درمان سندرم پیش از قاعدگی، تنظیم هورمون‌های زنانه، درد سینه، سندرم پیش از یائسگی، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و رفع عفونت‌ها تأییدکنندۀ اثرات کم‌نظیر این مفرده مهم است. این مقاله باهدف معرفی گیاه پنج‌انگشت به روش مروری از منابع طب ایرانی موجود در نرم‌افزار نور، پایگاه‌داده‌های ملی و همچنین مقالات معتبر علمی بین‌المللی جمع‌آوری گردیده، سپس مقایسه کاربردها و موارد منع مصرف آن از منظر طب ایرانی و مطالعات رایج انجام شده است. بر اساس یافته‌های جدید، این گیاه به‌ دلیل وجود برخی مواد مؤثره، دارای اثرات استروژنی و آنتی‌اکسیدانی بوده و اثرات ضد سرطانی آن نیز به اثبات رسیده است. همچنین خواص ضدقارچی، درمان عفونت واژن و تأثیر در درمان ناباروری از خواص آن است. پنج‌انگشت در طب ایرانی مفرده‌ای قابض، تحلیل‌برنده، بازکنندۀ گرفتگی‌های کبدی و مغزی، نیرودهنده، اشتهاآور، بادشکن، ضد نفخ، ضد کرم، تقویت‌کنندۀ پیاز موی سر و حافظه، مؤثر در درمان استسقا، رفع درد دندان و درمان روماتیسم است. در طب ایرانی پنج‌انگشت مضر جماع، کلیه، مانع احتلام، و قاطع نعوظ معرفی و استفاده از آن در دورۀ بارداری منع شده؛ این در حالی است که در مطالعات رایج، منع مصرف آن مربوط به دوره بارداری و شیردهی بانوان، و افراد دچار حساسیت‌های پوستی است. از یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که بررسی مکانیسم اثر دقیق این گیاه بر بیماری‌های مختلف اهمیت بالایی دارد.