شناسایی ظرفیت های گردشگری عشایری با استفاده از مدل سوات (مورد مطالعه: عشایر قشقایی)

چکیده مقاله

ترکیب اجتماعی جامعه ایران را سه جمعیت متمایز شهری، روستایی و عشایری تشکیل میدهد. با توجه به این مهم که ایران باسابقه کهن دارای قومیتهای متفاوت است، در این راستا دارای بستر بسیار مناسبی برای برنامه ریزی انواع گردشگری است و با توجه به اینکه از معدود کشورهایی است که کوچ همچون گذشته در آن جریان دارد و هنوز عشایر ایران سنتهای خویش را برپا میدارند، میتواند محمل مناسبی برای برنامه ریزی گردشگری عشایری باشد. در این میان قلمرو عشایر قشقایی با جاذبه های طبیعی، منابع و پتانسیل های سنتی، فرهنگی و زیستمحیطی، فرصت بزرگی در توسعه گردشگری عشایری، در ایران به شمار میرود. هدف تحقیق حاضر، بررسی پتانسیل های گردشگری عشایری در قلمرو عشایر قشقایی و عوامل موثر بر آن و محدودیت های پیش روی عشایر مذکور است. اطلاعات موردنیاز برای تعیین شاخصهای محیط داخلی و خارجی با کسب نظر 45 نفر از خبرگان گردشگری عشایری₋روستایی جمع آوری شد. شاخصها به صورت پرسشنامه در بین خبرگان توزیع گردید. لازم به ذکر است؛ پژوهش مذکور، بهمنظور تدوین راهبردهای توسعه گردشگری عشایری با استفاده از تحلیل SWOT انجامگرفته است. با بهره گیری از این مدل، نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدها در قالب 4 جدول تدوین شد. در نهایت 16 راهبرد در 4 سطح راهبردهای تهاجمی، محافظه کارانه، رقابتی و تدافعی برای توسعه گردشگری عشایری ارایه گردید. در نتایج به دست آمده از پژوهش، راهبرد تهاجمی به عنوان اولویتدار ترین راهبرد، شناخته شد و نشان میدهد؛ عشایر قشقایی دارای پتانسیلهای بالایی است و همچنین با ساماندهی محدودیتها، میتوان گردشگری عشایری در این قلمرو توسعه داد. متعاقبا برای راهبردهای مذکور، راهکارها و پیشنهادهای مناسب ارایه گردید.